Thông tin chung

Opera: Béatrice và Bénédict
Âm nhạc và libretto: Hector Berlioz
Công diễn lần đầu: ngày 9/8/1862 tại Theater Baden-Baden
Độ dài: khoảng 2 giờ.
Nhân vật/Loại giọng:
Héro: soprano
Béatrice: soprano
Bénédict: tenor
Don Pedro: bass
Claudio: baritone
Somarone: bass
Ursule: contralto

Hoàn cảnh sáng tác

Cuối những năm 1850 Berlioz đang trong quá trình đàm phán kéo dài nhằm dàn dựng vở opera Les Troyens (Những người thành Troie) – bản tổng kết, bản di chúc và tác phẩm vĩ đại nhất của ông – và đang khốn khổ vì mắc một chứng bệnh đường ruột với các chẩn đoán khác nhau có thể khiến ông nằm liệt giường trong nhiều ngày. Wagner đến Paris vào mùa thu năm 1859 để trình diễn âm nhạc của mình mà Berlioz, với tư cách cây bút phê bình của tạp chí Journal des débats, buộc phải viết bài bình luận. Bằng khúc Prelude Tristan und Isolde, chủ nghĩa Lãng mạn đương đầu với người kế vị hậu Lãng mạn của nó và bị bối rối. “Tôi đã đọc đi đọc lại tác phẩm kỳ lạ này vài lần,” Berlioz viết trong bài bình luận mang tính khen ngợi chung chung nữa là khác. “Tôi đã chăm chú lắng nghe một cách thận trọng nhất những mong hiểu được, nhưng tôi phải thú nhận rằng tôi vẫn không hiểu nhà soạn nhạc đang cố thể hiện điều gì.” Với người bạn trẻ của mình, nhà soạn nhạc người Bỉ Adolphe Samuel, ông thẳng thắn viết rằng “… Tôi thấy đó là một trải nghiệm đau đớn, ngay cả lúc ngưỡng mộ cảm xúc âm nhạc mãnh liệt của anh ta trong các trường hợp cụ thể. Những quãng bảy giảm, những nghịch âm, những chuyển giọng hung bạo khiến tôi phát sốt và tôi phải nói rằng tôi ghét phong cách âm nhạc đó – nó khiến tôi chán ghét.”

Tin đồn vở Tannhäuser của Wagner sắp được dàn dựng tại Nhà hát Opéra, thay vì vở Les Troyens khiến Berlioz đau lòng là điều có thể hiểu được. Vào tháng 3 năm 1860, người em gái và cũng là bạn tâm tình yêu thích của ông, Adèle, đột ngột qua đời. Điều ngạc nhiên là ông đã tìm được sự nghỉ ngơi trong việc sáng tác một vở opéra comique, Béatrice et Bénédict, dựa trên vở kịch Much Ado About Nothing (Có gì đâu mà rộn) của Shakespeare. Đầu năm 1859, bệnh tật đã buộc ông phải bỏ hợp đồng viết một vở operetta cho liên hoan thường niên tại Baden-Baden. Nhưng trong chuyến thăm của Berlioz vào tháng 8 năm sau đó, Edouard Bénazet, giám đốc liên hoan Baden, đã đồng ý dàn dựng tác phẩm mới đang được viết tiếp. Người vợ thứ hai của Berlioz, Marie, qua đời ngày 13 tháng 6 năm 1862, và Béatrice et Bénédict đã có buổi công diễn lần đầu được hoan nghênh nhiệt liệt tại Baden vào ngày 9 tháng 8.

Sự phong phú và dồi dào trong sáng tạo được thể hiện rất rõ ngay trong khúc overture đã trở thành một tác phẩm hòa nhạc nổi tiếng. Cổ điển trong cấu trúc, vở opera tỏa sáng nhờ sự chính xác của nhà soạn nhạc trong lối phối hợp giọng hát và nhạc cụ. Đây là một tác phẩm vô cùng lãng mạn, nơi tình yêu chiến thắng hận thù. Berlioz không chỉ dừng lại ở việc kể một câu chuyện mà còn biến nó thành một hành trình cá nhân, trong đó âm nhạc của ông mở rộng không gian, mở rộng chân trời và luôn lồng vào đó một lối phối cảnh rất độc đáo. Béatrice et Bénédict là bản tóm tắt tuyệt vời về chủ nghĩa chiết trung trong âm nhạc của Berlioz.

Tóm tắt nội dung

Màn I

Trong vườn nhà Leonato

Người Sicily chào mừng đội quân trở về sau chiến thắng trước người Moor nhờ tài chỉ huy của Don Pedro. Hero, con gái của Leonato, thống đốc Sicily, vui mừng nghe tin về chiến công của người yêu mình, Claudio. Trong khi đó em họ cô, Béatrice, hỏi một cách khinh miệt về số phận của Bénédict, người bạn tốt nhất của Claudio, người từng cùng cô đấu trí liên miên. Hero mong chờ Claudio trở về còn Béatrice và Bénédict lại tiếp tục lăng mạ lẫn nhau.

Khi được Don Pedro và Claudio hỏi có sẵn sàng làm theo gương Claudio hay không, Bénédict giận dữ chế nhạo sức hấp dẫn của hôn nhân khi tuyên bố rằng nếu họ thấy anh sắp đi một bước ngu xuẩn như thế, họ có thể bắt anh đeo tấm biển ghi dòng chữ “Đây là Bénédict đã có vợ”. Họ quyết định thử tác thành cho anh và Béatrice.

Somarone cho dàn hợp xướng của mình tập một khúc ca mừng đám cưới còn Bénédict tiếp tục suy ngẫm về những gì anh coi là tình trạng sa sút của Claudio, từ đời sống độc thân xuống đời sống hôn nhân. Khi chắc chắn rằng Bénédict có thể nghe được họ nói gì, Leonato, Don Pedro và Claudio bàn luận về sự say mê của Béatrice mà họ cho là dành cho anh. Anh quyết tâm sẽ yêu Béatrice. Hero và Ursula ngẫm ngợi về đêm buông và niềm vui tình ái.

Màn II

Một căn hộ lớn trong dinh thống đốc

Tiệc cưới đang diễn ra. Somarone hát một khúc ca say tán tụng loại rượu Sicily. Béatrice, người đã nghe lén Hero và Ursula thảo luận về tình yêu của Bénédict được cho là dành cho cô, cảm động và chuẩn bị tự thừa nhận rằng mình yêu anh. Nhưng khi hai người gặp nhau, họ ngượng nghịu mà nín thinh.

Hôn lễ của Hero và Claudio được cử hành và công chứng viên tiết lộ sự tồn tại của hợp đồng thứ hai. Sau một hồi lưỡng lự, Béatrice và Bénédict được thuyết phục thừa nhận tình yêu của mình. Bénédict hạnh phúc nhận tấm biển tuyên bố anh, Bénédict, là người có vợ. Họ ký hợp đồng dẫu chiến sự vẫn có cơ tiếp tục vào ngày mai.

Ngọc Anh (nhaccodien.info) tổng hợp

Nguồn:
allmusic.com
opera-guide.ch
opera-lyon.com/fr