An die ferne Geliebte (Gửi người yêu phương xa) Op. 98 là tập liên khúc duy nhất của Beethoven và thường được cho là tập liên khúc đích thực đầu tiên trong lịch sử thể loại lied. Đây là một tác phẩm quan trọng không chỉ vì giá trị âm nhạc mà còn vì nó đóng vai trò như một bước ngoặt lớn trong phong cách và sự nghiệp của Beethoven. Tác phẩm mở ra một con đường mới cho nhà soạn nhạc ở nhiều khía cạnh: chủ nghĩa anh hùng và sự huy hoàng của quá khứ đều vắng mặt ở đây; cá tính hướng ngoại (quan tâm đến người khác hơn bản thân mình) nhường chỗ cho sự diễn tả có sức nặng hơn, nội tâm hơn. Ở mức độ cá nhân, âm nhạc biểu trưng cho nhận thức rõ ràng của Beethoven, rằng ông có thể sẽ không bao giờ kết hôn và rằng tuổi trẻ của ông, với tất cả những thất vọng cay đắng của nó, đã qua rồi. Tuy nhiên dù âm nhạc phản ánh nỗi đau của tác giả nhưng nó chưa bao giờ gợi lên bất cứ sự ta thán nào; thực tế là âm điệu vẫn còn khá đúng mực, thậm chí đôi chỗ mang màu sắc tươi sáng – tiếng “Ừ” thanh thản trước những điều bất khả của số phận.
Alois Isidor Jeitteles (1794-1858), tác giả của chùm thơ gồm sáu bài mà Beethoven phổ nhạc thành tập liên khúc An die ferne Geliebte (Gửi người yêu phương xa) là một bác sĩ, nhà văn, chính trị gia và nhà báo. Jeitteles là con trai của một gia đình Do Thái theo ngành y và văn hóa. Ông học y khoa ở Prague và Vienna, từ năm 1821 ông đã hành nghề y thành công tại Brno. Ông đã được ca ngợi một cách đặc biệt trong đợt dịch tả hoành hành ở Moravia từ tháng 9 năm 1831 đến mùa thu năm 1832 mà 65 ngàn người đã bị mắc bệnh, một phần ba trong số đó không qua khỏi. Nhưng tình yêu suốt đời của bác sỹ Jeitteles là văn học. Ông quan tâm đến những tác phẩm kịch bằng tiếng Ý cổ và Tây Ban Nha cổ và đã dịch những tác phẩm của Calderóna de la Barca. Chính ông cũng là một người có văn phong đặc biệt đầy tài năng và những vở kịch trĩu đầy chất nhại lại một cách hài hước của ông được biểu diễn tại Vienna. Ông cũng sáng tác nhiều thơ nhưng ngày nay người ta chỉ còn nhắc đến ông như là tác giả phần lời thơ trong tập An die ferne Geliebte (Gửi người yêu phương xa) của Beethoven. Alois Isidor Jeitteles qua đời ở tuổi 64, 31 năm sau khi Beethoven qua đời. Ông được chôn cất tại nghĩa trang của người Do Thái ở Brno, thành phố quê hương. Trên bia mộ của Jeitteles có dòng chữ: “Ông đã sống trong tình yêu của Chúa và qua đời trong sự thanh bình của Thiên đường.” Nếu bạn là người yêu mến Beethoven và tập liên khúc An die ferne Geliebte (Gửi người yêu phương xa), xin hãy đừng quên cái tên Alois Isidor Jeitteles bởi trong các tác phẩm thanh nhạc cổ điển lời ca cũng là một yếu tố nghệ thuật vô cùng quan trọng.
|
No. 1 : Auf dem Hügel sitz ich spähend
Auf dem Hügel sitz ich spähend
In das blaue Nebelland,
Nach den fernen Triften sehend,
Wo ich dich, Geliebte, fand.
Weit bin ich von dir geschieden,
Trennend liegen Berg und Tal
Zwischen uns und unserm Frieden,
Unserm Glück und unsrer Qual.
Ach, den Blick kannst du nicht sehen,
Der zu dir so glühend eilt,
Und die Seufzer, sie verwehen
In dem Raume, der uns teilt.
Will denn nichts mehr zu dir dringen,
Nichts der Liebe Bote sein?
Singen will ich, Lieder singen,
Die dir klagen meine Pein!
Denn vor Liebesklang entweichet
Jeder Raum und jede Zeit,
Und ein liebend Herz erreichet
Was ein liebend Herz geweiht!
|
Trên đồi đăm đắm nhìn
Trên đồi đăm đắm nhìn
Miền xanh xanh mù mây,
Ngắm những đồng cỏ xa
Nơi gặp em yêu dấu.
Anh ở xa em lắm
Núi, thung chia cất mình
Giữa ta và yên bình,
Giữa niềm vui, đau khổ.
Ôi! em không thể thấy
Khao khát ánh mắt này
Những tiếng thở dài tàn
Trong khoảng không ly biệt.
Không đến em thêm được,
Không thể gửi thư tình?
Anh muốn hát khúc ca
Tỏ nỗi mình đau đớn!
Bởi lời than tình ái
Xóa không gian, thời gian,
Trái tim yêu nhận từ
Trái tim yêu dâng hiến.
|
|
No.2 : Wo die Berge so blau
Wo die Berge so blau
Aus dem nebligen Grau
Schauen herein,
Wo die Sonne verglüht,
Wo die Wolke umzieht,
Möchte ich sein!
Dort im ruhigen Tal
Schweigen Schmerzen und Qual.
Wo im Gestein
Still die Primel dort sinnt,
Weht so leise der Wind,
Möchte ich sein!
Hin zum sinnigen Wald
Drängt mich Liebesgewalt,
Innere Pein.
Ach, mich zög’s nicht von hier,
Könnt ich, Traute, bei dir
Ewiglich sein!
|
Nơi núi non xanh thế
Nơi núi non xanh thế
Vượt u ám sương mù
Nơi vầng dương đi ngủ,
Nơi mây trời vây quanh,
Chính là nơi mà anh
Ước gì anh ở đó!
Có thung kia yên tĩnh
Lắng đau khổ, ưu phiền
Nơi anh thảo lặng trầm
Âm thầm trong đá núi,
Thật dịu dàng làn gió,
Anh ở đó – ước gì!
Sức mạnh của ái tình
Xô anh về rừng mộng
Nỗi dằn vặt trong lòng.
Rời chốn này sao được,
Em yêu ơi anh ước
Ở bên em đời đời!
|
|
No. 3 : Leichte Segler in den Höhen
Leichte Segler in den Höhen,
Und du, Bächlein klein und schmal,
Könnt mein Liebchen ihr erspähen,
Grüßt sie mir viel tausendmal.
Seht ihr, Wolken, sie dann gehen
Sinnend in dem stillen Tal,
Laßt mein Bild vor ihr entstehen
In dem luft’gen Himmelssaal.
Wird sie an den Büschen stehen,
Die nun herbstlich falb und kahl.
Klagt ihr, wie mir ist geschehen,
Klagt ihr, Vöglein, meine Qual.
Stille Weste, bringt im Wehen
Hin zu meiner Herzenswahl
Meine Seufzer, die vergehen
Wie der Sonne letzter Strahl.
Flüstr’ ihr zu mein Liebesflehen,
Laß sie, Bächlein klein und schmal,
Treu in deinen Wogen sehen
Meine Tränen ohne Zahl!
|
Những con én nhẹ nhõm trên không
Những con én nhẹ nhõm trên không
Và cả ngươi, suối kia nhỏ hẹp,
Người yêu ta, nếu các ngươi có gặp,
Gửi hộ ta lời chào nhé, ngàn lần.
Những đám mây ơi, nếu có thấy nàng
Đang trầm ngâm trong lũng kia yên ả,
Thì hãy để hình ảnh của ta
Trước mắt nàng trên bầu trời lộng gió.
Nếu nàng đứng cạnh những bụi cây
Giờ thu làm lụi tàn và trụi lá,
Hãy kể với nàng điều xảy đến với ta
Than nỗi ta đớn đau, ơi chim nhỏ.
Hỡi làn gió đằng tây nhẹ thổi
Hãy mang theo tiếng ta thở dài
Đang biến tan như tia nắng cuối cùng
Tới người mà trái tim ta lựa chọn.
Cho lời khẩn nài của tình ta thầm ngỏ,
Hỡi suối nhỏ hẹp ơi hãy để nàng
Thấy vô vàn lệ mắt ta chân thành
Trong những làn nước ngươi gợn sóng!
|
|
No.4 : Diese Wolken in den Höhen
Diese Wolken in den Höhen,
Dieser Vöglein muntrer Zug,
Werden dich, o Huldin, sehen.
Nehmt mich mit im leichten Flug!
Diese Weste werden spielen
Scherzend dir um Wang’ und Brust,
In den seidnen Locken wühlen.
Teilt ich mit euch diese Lust!
Hin zu dir von jenen Hügeln
Emsig dieses Bächlein eilt.
Wird ihr Bild sich in dir spiegeln,
Fließ zurück dann unverweilt!
|
Ơi những đám mây kia trên trời
Ơi những đám mây kia trên trời,
Ơi lũ chim kia bay qua hoan hỉ,
Các bạn sẽ thấy người yêu ta chứ nhỉ.
Hãy mang ta theo trên cánh bay nhẹ nhàng!
Những làn gió tây kia sẽ chơi đùa
Vuốt ve má em và ngực áo,
Luồn vào những lọn tóc xoăn như tơ óng.
Ta sẻ chia với gió thú vui này!
Suối nhỏ kia từ những ngọn đồi
Đang hối hả đổ về em đó.
Nếu trong sóng có nàng soi bóng,
Đừng chần chừ chảy ngược về ta!
|
|
No. 5 : Es kehret der Maien, es blühet die Aum
Es kehret der Maien, es blühet die Au,
Die Lüfte, sie wehen so milde, so lau,
Geschwätzig die Bäche nun rinnen.
Die Schwalbe, die kehret zum wirtlichen Dach,
Sie baut sich so emsig ihr bräutlich Gemach,
Die Liebe soll wohnen da drinnen.
Sie bringt sich geschäftig von kreuz und von quer
Manch weicheres Stück zu dem Brautbett hieher,
Manch wärmendes Stück für die Kleinen.
Nun wohnen die Gatten beisammen so treu,
Was Winter geschieden, verband nun der Mai,
Was liebet, das weiß er zu einen.
Es kehret der Maien, es blühet die Au.
Die Lüfte, sie wehen so milde, so lau.
Nur ich kann nicht ziehen von hinnen.
Wenn alles, was liebet, der Frühling vereint,
Nur unserer Liebe kein Frühling erscheint,
Und Tränen sind all ihr Gewinnen.
|
Tháng Năm về, đồng cỏ nở hoa
Tháng Năm về, đồng cỏ nở hoa,
Gió nhẹ thổi thật dịu dàng, êm ả,
Những dòng suối giờ róc rách chảy.
Trên mái nhà hiếu khách, nhạn bay về,
Chim bận rộn xây phòng cưới của mình
Chính là nơi tình yêu cư ngụ.
Chim hối hả từ khắp phương mang lại
Cho giường cưới nhiều nhánh cỏ mềm,
Nhiều nhành cỏ ấm áp cho con mình.
Giờ đôi chim thuỷ chung cùng chung sống,
Tháng Năm đoàn tụ những gì đông chia cắt
Những tình yêu, nó biết cách tác thành.
Đồng cỏ nở hoa, tháng Năm về,
Gió nhẹ thổi thật dịu dàng, êm ả,
Chỉ có anh không thể nào rời bỏ.
Lúc mùa xuân tác hợp mọi lứa đôi,
Chỉ tình ta là chẳng biết mùa xuân,
Ta chỉ có lệ làm niềm an ủi.
|
|
No. 6 : Nimm sie hin denn, diese Lieder
Nimm sie hin denn, diese Lieder,
Die ich dir, Geliebte, sang,
Singe sie dann abends wieder
Zu der Laute süßem Klang.
Wenn das Dämmrungsrot dann zieht
Nach dem stillen blauen See,
Und sein letzter Strahl verglühet
Hinter jener Bergeshöh;
Und du singst, was ich gesungen,
Was mir aus der vollen Brust
ohne Kunstgepräng erklungen,
Nur der Sehnsucht sich bewußt:
Dann vor diesen Liedern weichet
Was geschieden uns so weit,
Und ein liebend Herz erreichet
Was ein liebend Herz geweiht.
|
Thì hãy nhận những khúc ca này
Thì hãy nhận những khúc ca này
Mà anh hát tặng em yêu dấu,
Em hãy hát chúng lên vào chiều tối
Cùng với tiếng đàn luýt ngọt ngào!
Lúc ánh hoàng hôn đỏ trải dài
Về phía mặt hồ xanh yên tĩnh,
Và tia nắng cuối cùng lụi tắt
Ở phía sau những ngọn núi kia;
Và em ca những gì anh đã ca,
Những lời hát từ đáy lòng anh đó,
Những lời hát thật thà chất phác,
Chỉ bởi niềm khao khát mà thôi.
Vì những gì chia cắt đôi ta
Sẽ biến tan trước những bài ca đó,
Và một trái tim yêu sẽ có
Điều trái tim yêu nọ hiến dâng.
|
