Giới thiệu
Bạn thường nghe những câu chuyện về những tác phẩm thất bại trong buổi công diễn đầu tiên và phải mất ít nhiều thời gian để trở thành những kiệt tác kinh điển như Carmen, Madama Butterfly hay thậm chí là La Traviata – nhưng đó không phải câu chuyện về Rigoletto – vở Opera vốn đã thành công vang dội ngay từ lần ra mắt đầu tiên và luôn nằm trong số “siêu phẩm” được yêu thích nhất mọi thời đại. Bản aria đầy chất châm biếm của Công Tước “La donna è mobile” có thể nói là bản aria nổi tiếng nhất của Verdi – cũng là trích đoạn mà Stravinsky từng có nhận xét rằng “… Verdi có nhiều chất lượng sáng tạo thực sự trong đó hơn cả sự khoa trương om xòm ở Rings của Wagner“.
So với Il trovatore và La Traviata (nằm trong bộ 3 đỉnh cao thời kỳ giữa của Verdi), Rigoletto có một kịch bản sân khấu chặt chẽ hơn (phát triển từ vở kịch khá nổi tiếng “Le roi s’amuse” của V.Hugo). Cốt chuyện Opera kể về bi kịch của Rigoletto một gã hề lưng gù mua vui trong vương triều đầy truỵ lạc của Công tước xứ Mantua. Công tước là một kẻ sinh ra từ vạch đích, hắn sớm có tất cả mọi thứ trong tay: quyền lực, tuổi trẻ, vẻ ngoài hấp dẫn nhưng đồng thời cũng là một tay chơi khét tiếng và hoang dâm vô độ. Tất cả những người đàn bà có nhan sắc, dù là các mệnh phụ hay tiểu thư nhà quyền quý trong triều cho đến con nhà thường dân hay gái giang hồ đều không thoát khỏi hắn – hoặc bị chinh phục, hoặc bị bắt cóc. Rigoletto được sự sủng ái của Công tước, hắn thường giúp Công tước tiếp cận những “con mồi” và buông những lời xúc xiểm sâu cay đến toàn bộ giới quý tộc trong triều – gây nên oán hận với không ít người và chính điều này đã bắt đầu nhen nhóm tạo nên một kết cục bi thảm của cuộc đời hắn sau này. Gã hề có một người con gái mà hắn rất mực yêu thương và luôn giấu kín – Gilda – một thiếu nữ trong trắng, ngây thơ và vô cùng ngoan đạo. Chính sự bảo bọc kĩ càng của Rigoletto mà Gilda hầu như không có sự hiểu biết với những gì phức tạp và hiểm nguy của sự đời. Và mối tình trong sáng với anh sinh viên nghèo Walter Malde (thực chất là chính Công tước cải trang) chỉ là điểm khởi đầu của bi kịch…
Tất cả các nhân vật trong Rigoletto, từ lão hề, Công tước, Gilda hay kể cả những nhân vật phụ như Sparafucile hay Maddalena đều được xây dựng hấp dẫn, rõ nét và có thể khiến người ta phải mổ xẻ và bàn luận nhiều lần sau khi đã xem xong. Rigoletto cũng là vai diễn mơ ước của tất cả những nam ca sĩ giọng baritone – nếu không muốn nói là kịch mục quan trọng nhất dành cho họ.
Nội dung
Rigoletto một gã hề lưng gù mua vui trong vương triều đầy truỵ lạc của Công tước xứ Mantua. Công tước là một kẻ sinh ra từ vạch đích, hắn sớm có tất cả mọi thứ trong tay: quyền lực, tuổi trẻ, vẻ ngoài hấp dẫn nhưng đồng thời cũng là một tay chơi khét tiếng và hoang dâm vô độ. Tất cả những người đàn bà có nhan sắc, dù là các mệnh phụ hay tiểu thư nhà quyền quý trong triều cho đến con nhà thường dân hay gái giang hồ đều không thoát khỏi hắn – hoặc bị chinh phục, hoặc bị bắt cóc. Rigoletto được sự sủng ái của Công tước, hắn thường giúp Công tước tiếp cận những “con mồi” và buông những lời xúc xiểm sâu cay đến toàn bộ giới quý tộc trong triều – gây nên oán hận với không ít người và chính điều này đã bắt đầu nhen nhóm tạo nên một kết cục bi thảm của cuộc đời hắn sau này. Gã hề có một người con gái mà hắn rất mực yêu thương và luôn giấu kín – Gilda – một thiếu nữ trong trắng, ngây thơ và vô cùng ngoan đạo. Chính sự bảo bọc kĩ càng của Rigoletto mà Gilda hầu như không có sự hiểu biết với những gì phức tạp và hiểm nguy của sự đời. Và mối tình trong sáng với anh sinh viên nghèo Walter Malde (thực chất là chính Công tước cải trang) chỉ là điểm khởi đầu của bi kịch
Phiên bản dựng
Giống như mọi production opera, tìm được một phiên bản hoàn hảo là rất khó dù chỉ dưới khía cạnh đội hình cast. Sau nhiều đắn đo, mình quyết định chọn phiên bản dàn dựng tại Opernhaus Zürich với đội hình: Leo Nucci, Elena Mosuc và Piotr Beczala dưới đũa chỉ huy của Maestro gạo cội Nello Santi – một trong những chỉ huy opera Verdi hay nhất nửa cuối thế kỉ XX (cùng với R.Muti).
Nucci trong phiên bản này dù đã ở tuổi 64, nhưng giọng hát và năng lực hoá thân vào vai diễn vẫn có thể khiến những baritone tài năng bằng phân nửa tuổi ông phải ghen tị. Hiển nhiên Nucci là một trong những Rigoletto nổi bật nhất của kỉ nguyên ghi âm – như ông từ tự hào rằng : “không ai trong lịch sử hát nhiều Rigoletto như tôi”, bởi đó là vai diễn mà cứ sau mỗi lần diễn, ông lại có thể khám phá ra những điểm mới từ nhân vật vô cùng phức tạp này. Elena Mosuc và Piotr Beczala cũng là những ca sĩ tên tuổi và giàu kinh nghiệm. Mosuc dù không phải là 1 cái tên hạng top kiểu prima donna, diễn xuất cũng không quá nổi bật, tuy vậy cô sở hữu một giọng hát đẹp với kĩ thuật xuất sắc và luôn được đánh giá là một trong những coloratura soprano hiếm hoi còn còn giữ được phẩm chất âm thanh của thời kỳ golden age vang bóng. Beczala là ngôi sao của hãng DG và thường xuyên góp mặt trong đội hình all-stars casting của những nhà hát A-class.
Bình luận Facebook